Στον απόηχο του συμφώνου φιλίας Ελλάδας – Τουρκίας ή Βενιζέλου – Ινονού, όπως αλλιώς αναφέρεται στην ιστορία, στη δεκαετία του 1930 οι δύο χώρες μπήκαν σε τροχιά ομαλοποίησης των σχέσεων τους. Αυτό αποτυπώθηκε και σε ποδοσφαιρικούς αγώνες που έγιναν και στις δύο χώρες και αντιμετωπίστηκαν από το κοινό σαν μεγάλα γεγονότα και με ενθουσιασμό για την περίοδο ειρήνης που σηματοδοτούσαν. Μεταφερόμαστε στο Νοέμβριο του 1930 στη Λέσβο, όπου ο Παλλεσβιακός υποδέχτηκε την ομάδα της Ιτμάν Γιορντού (Idman Yurdu).
Από την εφημερίδα «Αιγαιοπελαγίτικος Αθλητισμός» της 17-11-1930, μεταφέρουμε την περιγραφή με μερικές αλλαγές στη γλώσσα προσαρμόζοντάς την στην καθομιλουμένη της εποχής μας. Άλλωστε το αυθεντικό κείμενο το βλέπετε στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας.
«Η υποδοχή των Τούρκων Κυδωνιατών αθλητών της Ιτμάν Γιορντού, που έγινε το Σάββατο από όλη την πόλη μας υπήρξε μεγαλειώδης και έδωσε αφορμήν σε συγκινητικές εκδηλώσεις συμφιλίωσης των δύο Εθνών. Όλος σχεδόν ο πληθυσμός της Μυτιλήνης, σε έναν αυθόρμητο συναγερμό, χαιρέτισε τους Τούρκους αθλητές στην προκυμαία με ζωηρά χειροκροτήματα και ζητωκραυγές. Οι φίλαθλοι και τα διοικητικά συμβούλια των γυμναστικών μας συλλόγων, Παλλεσβιακού, Άρη, Νίκης, με τα λάβαρα τους και τον Απόλλωνα που εκπροσωπούσε ο σύμβουλός του Δ. Ευστρατιάδης, καθώς και οι επίσημοι, που επέβαιναν σε βενζινακάτους που έφεραν ελληνικές και τούρκικες σημαίες υποδέχτηκαν τους ξένους μας στο πέλαγος. Η συνάντηση των βενζινακάτων υποδοχής με αυτή που έφερνε τους Τούρκους αθλητές και η οποία είχε στον ιστό της μία τεράστια ελληνική σημαία, ήταν συγκινητική και έγινε μέσα σε ζωηρές κραυγές ενθουσιασμού και από τις δύο πλευρές.
Η αποβίβαση των Τούρκων αθλητών που έψαλλαν αρμονικότατα τον ύμνο της Ιτμάν Γιορντού με στροφές προς τιμήν της Μυτιλήνης και των αθλητών της, έγινε μέσα σε πανζουρλισμό του πλήθους.
Οι αθλητές με συνοδεία μεγάλου πλήθους και με τη μουσική της μπάντας του ορφανοτροφείου να παιανίζει διάφορα εμβατήρια, πήγαν από το λιμάνι στο Δημαρχείο, όπου έγινε προς τιμήν τους δεξίωση και τους προσφέρθηκαν αναψυκτικά.
Έξω από το δημαρχείο οι Τούρκοι αθλητές ζητωκραύγαζαν υπέρ της Ελλάδας και του κ. Βενιζέλου. Σε αυτές τις ζητοκραυγές οι Έλληνες απαντούσαν ζητοκραυγάζωντας υπέρ της τουρκικής δημοκρατίας και του Μουσταφά Κεμάλ.
Στο δημαρχείο τους αθλητές προσφώνησε στην τουρκική γλώσσα, ο δήμαρχος Ν. Πετρόπουλος και ο πρόεδρος του Παλλεσβιακού Θ. Τρύφων, λέγοντας:
«Καλώς ήρθατε αντιπρόσωποι της Ιτμάν Γιορντού και της πόλεως Αϊβαλίκ. Η Μυτιλήνη σας υποδέχεται πανηγυρικώς, γιατί η άφιξή σας σημειώνει την πρώτη φιλική επαφή των δύο πόλεων της Μυτιλήνης και του Αϊβαλιού, μετά από τόσα χρόνια.
Ο σύλλογος μας υποδεχόμενος σήμερα εσάς ως προσκόπους της νεοανοιγόμενης κατάστασης στις βάσεις τις οποίες έθεσαν οι αρχηγοί των δύο κρατών μας, θεωρεί πολύ τιμητικό και σας ευχαριστεί θερμά διότι του χαρίσατε την ευτυχία.
Εγώ ως πρόεδρος του Παλλεσβιακού αισθάνομαι διπλή χαρά γιατί σας υποδέχομαι σαν εκπροσώπους της ποδοσφαιρικής ομάδας Ιτμάν Γιορντού και από την άλλη σαν συμπατριώτες μυ αφού έρχεστε από την πατρίδα εκείνη στην οποία είδα και εγώ το φως.
Η Λέσβος από άκρη σε άκρη χαιρετίζει την άφιξή σας και σας εκδηλώνει τα φιλικά της αισθήματα τα οποία παρακαλεί να διαβιβάσετε στην ωραία σας πατρίδα. Οι σχέσεις των δύο πόλεων ξαναρχίζουν με τους καλύτερους οιωνούς.
Να είστε βέβαιοι ότι καμία ανθρώπινη δύναμη θα είναι πλέον δυνατόν να διαταράξει τις φιλικές σχέσεις των δύο κρατών, εφ’ όσον οι λαοί των δύο χωρών ορκίζονται σε λίγο για την επικύρωση των συνθηκών που έχουν υπογραφεί και θάβουν οριστικά το παρελθόν.
Είμαι υποχρεωμένος να ευχαριστήσω θερμά εκ μέρους του Παλλεσβιακού τον αγαπητό πρόξενο Τζεμάλ Βέη, ο οποίος υποστήριξε με θέρμη την ιδέα της έλευσής σας.
Σας παρακαλώ και πάλι θερμά να μεταβιβάσετε στους κατοίκους του Αϊβαλιού, εκ των οποίων αρκετοί είναι Λέσβιοι, τους θερμότερους χαιρετισμούς των κατοίκων της Λέσβου.Ζήτω η τουρκική δημοκρατία, ζήτω το Αϊβαλί, ζήτω η Ιτμάν Γιορντού».
Στις προσφωνήσεις απάντησε ο πρόεδρος της Ιτμάν Γιορντού τονίζοντας τη σημασία της ελληνοτουρκικής συναδέλφωσης και ζητωκραυγάζωντας υπέρ της Μεγάλης Ελλάδας και του κ.Βενιζέλου.
Από το δημαρχείο οι αθλητές με διαδήλωση πήγαν και χαιρέτισαν το Νομάρχη, τον Τούρκο πρόξενο και στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στο «Ολύμπια», όπου έγινε δεξίωση εκ μέρους του Παλλεσβιακού, με την μπάντα να παιανίζει τον τουρκικό και τον ελληνικό εθνικό ύμνο, μέσα σε ζωηρά χειροκροτήματα και ζητωκραυγές.
Ο χθεσινός αγώνας
Το γήπεδο του Παλλεσβιακού είχε τέτοια προσέλευση κόσμου που δεν την είχε ξαναδεί η πόλη μας. Όλος ο πληθυσμός της πόλης ήρθε να δει με μεγάλο ενδιαφέρον τον αγώνα και χειροκρότησε με ενθουσιασμό τους Τούρκους αθλητές κατά την είσοδό τους στο αγωνιστικό χώρο.
Η διαγωγή του κοινού απέναντι στους φιλοξενούμενους ήταν υπέροχη και η διαγωγή των παικτών λαμπρή, με εξαίρεση τον αδιόρθωτο Χατζησάββα.
Πραγματικό ενθουσιασμό και περηφάνεια γέννησε στην ψυχή μας η ευγενής και καθαρώς αθλητική στάση του προέδρου κ. Τρύφωνος και μερικών συμβούλων του Παλλεσβιακού κατά τη διάρκεια μερικών επεισοδίων με ευθύνη του διαιτητή, του οποίου η διαιτησία ήταν κυριολεκτικά ατυχής και ανεπαρκής.
Οι ομάδες κατέβηκαν με τις εξής συνθέσεις
Ιτμάν Γιορντού: Νεζάπ, Μενίπ, Χασάν, Σεϊφί, Σεφκί, Νουρεδίν, Ρεφίκ,Σαντί, Νουρί,Κιαμεράμ, Ιμπραχήμ.
Παλλεσβιακός: Σολωμός, Χατζησάββας, Κ. Ψωμαδέλλης, Ρεπάνης, Αναγνωστόπουλος, Μαλλίδης, Σκολιανός, Καραβασίλης, Παπαγιάννης, Βουσβούνης, Δημητριάδης.
Ο αγώνας
Στις 3μμ μπροστά σε επτά χιλιάδες θεατές και τον ουρανό απειλητικό, ξεκίνησε το παιχνίδι με τη διαιτησία του Σ. Σαμαρίδη και με εναρκτήριο λάκτισμα των Τούρκων.
Στην αρχή ο αγώνας λόγω της συγκίνησης και των δύο ομάδων ήταν νευρικός και άτεχνος. Δεν άργησε όμως να φύγει η συγκίνηση και ο αγώνας να γίνει τεχνικός, γρήγορος και ωραίες φάσεις, ειδικά από τους Τούρκους που φαίνονταν διατεθειμένοι να κερδίσουν.
Όμως και ο Παλλεσβιακός χάρις στο ορμητικό και ανοιχτό του παιχνίδι, πλησιάζει σύντομα την αντίπαλη περιοχή και χτύπησε φρίκικ με τον Βουσβούνη που όμως πήγε άουτ.
Για λίγα λεπτά ο αγώνας είναι αμφίρροπος και η μπάλα παίζετε στο κέντρο. Επακολουθεί ελαφρά υπεροχή των Τούρκων και κατόπιν γρήγορη και ξαφνική κάθοδος των δικών μας, οι οποίοι όμως ανακόπτονται εύκολα από τους αντίπαλους οπισθοφύλακες. Ο Βουσβούνης πλησιάζει την εστία της Ιτμάν, τον ανακόπτει όμως ο Μενίπ.
Στο 17′ λεπτό του πρώτου ημιχρόνου, από κακή απόκρουση του τερματοφύλακα Νεζάπ και με ισχυρό σουτ του Βουσβούνη ο Παλλεσβιακός ανοίγει το σκορ και το γήπεδο σείεται από τις ζητωκραυγές και τα χειροκροτήματα του κόσμου.
Το γκολ αυτό κσθόλου δεν επέδρασε στο τεχνικό παιχνίδι της Ιτμάν, οι κυνηγοί της οποίας με ωραίους συνδυασμούς πλησιάζουν την περιοχή του Παλλεσβιακού χωρίς όμως αποτέλεσμα. Η πρωτοβουλία περνάει στον Παλλεσβιακό, που καταφέρνει να πλησιάσει το τουρκικό τέρμα, αλλά ο Παπαγιάννης αργεί να πασάρει και δίνει την ευκαιρία στον Χασάν να επέμβει αποτελεσματικά.
Σημειώνεται χεντς (μάλλον ο συντάκτης θέλει να πει φάουλ από χέρι) εις βάρος του Παλλεσβιακού, το οποίο εκτελέστηκε από 25 μέτρα και το σώζει ο Σολωμός, του οποίου οι επεμβάσεις ήταν αρκετές φορές σωτήριες για την ομάδα του.
Με τη σειρά τους οι παίκτες του Παλλεσβιακού επιχειρούν κάθοδο και ο Βουσβούνης σουτάρει από τα 20 μέτρα, προς το τουρκικό τέρμα το οποίο όμως φυλάει πολύ καλά ο Νεζάπ.
Αιφνίδια κατεβασιά των Τούρκων, τους αποφέρει κέρδος ενός κόρνερ που όμως δεν μπόρεσαν να εκμεταλλευτούν.
Στο 30′ λεπτό ο Βουσβούνης από σέντρα ακριβείας του Σκολιανού και υπό τον πανζουρλισμό των θεατών χαρίζει το δεύτερο γκολ στον Παλλεσβιακό. Ακολουθεί κόρνερ σε βάρος των Τούρκων και μετά φάουλ κατά του Παλλεσβιακού που μετατρέπεται σε τέρμα από τον εξαιρετικό Τούρκο σέντερ φορ Νουρί.
Β ΗΜΙΧΡΟΝΟ
Στα τρία πρώτα λεπτά ελαφρά υπεροχή έχει ο Παλλεσβιακός χωρίς όμως αποτελέσματα. Μετά την πρωτοβουλία παίρνουν οι Τούρκοι και τη διατήρησαν για αρκετή ώρα. Μάλιστα κέρδισαν πέναλτι αλλά το χτύπησαν άουτ. Ακολούθως ο Παλλεσβιακός χάνει ευκαιρία με τον Σκολιανό. Ξαναπαίρνουν την υπεροχή οι Τούρκοι και με το Νουρί πετυχαίνουν το δεύτερο τέρμα τους, που χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τους θεατές του αγώνα.
Η ώρα έχει περάσει, ο διαιτητής δεν σφύριζε τη λήξη του αγώνα προκαλώντας τις δίκαιες διαμαρτυρίες των Τούρκων, ενώ την ίδια ώρα (στα χασομέρια που θα λέγαμε και σήμερα) έδωσε και πέναλτι υπέρ του Παλλεσβιακού. Ο διαιτητής ήταν υπεύθυνος για όλη τη φασαρία ο οποίος κράτησε ένα λεπτό περισσότερο τον αγώνα, με ελαφριά τη συνείδησή του.
Τόσο οι δικοί μας όσο και οι Τούρκοι είχαν δίκιο να διαμαρτύρονται. Ο χώρος δυστυχώς δεν μας επιτρέπει να ασχοληθούμε εκτενώς με το θέμα αυτό.
Πάντως ως παράδειγμα μια τέτοιας περίπτωσης θυμίζουμε τον τελευταίο αγώνα του Άρη προς τη Φενέρ Μπαξέ της Κωνσταντινούπολης.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες νικήτρια βγήκε η ομάδα του Παλλεσβιακού, η οποία ομολογουμένως έπαιξε πολύ καλά.
Από την ομάδα του Παλλεσβιακού διακρίθηκαν κατά σειρά οι Βουσβούνης, Ψωμαδέλλης, Αναγνωστόπουλος και Παπαγιάννης. Από την Ιτμάν οι Νουρί, Σεφκί, Ιμπραχίμ και Χασάν.
O Παλλεσβιακός και οι αγώνες με τους Τούρκους
Η “ψυχή” του Παλλεσβιακού και του αθλητικού μουσείου Γεώργιος Αμπελικιώτης μας δήλωσε: “O Παλλεσβιακός ξεκίνησε να παίζει με ομάδες από την Τουρκία από το 1928, με το Αϊβαλί και συνεχίζει μέχρι τις μέρες μας.
Συχνά το πάθος για τη νίκη και τις εντυπώσεις που δημιουργούσε στην κοινή γνώμη, οδηγούσε τους Τούρκους να ενισχύουν τις ομάδες τους στα φιλικά αυτά ματς με παίκτες από τις μεγάλες ομάδες της Φενέρ Μπαξέ και της Γαλατασαράι.
Εμείς σαν ενίσχυση είχαμε μερικές φορές τον Κλεάνθη Μαρόπουλο που ήταν Μικρασιάτης πρόσφυγας (ο Κλεάνθης Μαρόπουλος έπαιξε στα Πράσινα Πουλιά της Καλαμάτας, μετά μετακόμισε στη Νέα Ιωνία και έπαιξε στην ΑΕΚ).
Υπήρξε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ένα δυσάρεστο περιστατικό, όταν παίκτης του Παλλεσβιακού πάνω σε μία φάση, βρήκε με τις σχάρες των παπουτσιών, άθελά του ένα Τούρκο ποδοσφαιριστή στο κεφάλι με αποτέλεσμα αυτός να χάσει τη ζωή του. Έτσι για κάποια χρόνια οι αγώνες σταμάτησαν, αφού υπήρξε η αρνητική φόρτιση και θεωρήθηκε κακοτυχία. Τα τελευταία χρόνια οι αγώνες αναβίωσαν και μάλιστα έχουμε κάνει και αγώνες παλαιμάχων, με ανταλλαγή δώρων (τοπικά προϊόντα, ούζα, κλπ)”.
Kαι η ιστορία συνεχίζεται…με την ADA SPOR τo 2005 και με την GUMEC SPOR σε αγώνα στην Τουρκία το 2006 και ήττα με 4-1 (πηγή http://pallesviakos.blogspot.com/2006/12/) με άριστη φιλοξενία από τον Δήμαρχο του GUMEC. Στη μέση του φιλμ μερικές δεκαετίες πριν η Idman Yurdu.
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
Υ.Γ. ευχαριστούμε το Γεώργιο Αμπελικιώτη, τον Παλλεσβιακό και το αθλητικό μουσείο για τα στοιχεία και τις φωτο, καθώς τους φίλους της Akademi Sakaryaspor από την Τουρκία για την επικοινωνία και το αρχειακό υλικό
Σχετικές ειδήσεις
Ένας ποδοσφαιρικός αγώνας “διαρκείας” από τη Χίο μέχρι τη Σμύρνη
Αγώνας ελληνοτουρκικής φιλίας (video)
Φιλικό ματς Παλλεσβιακού -Καρσίγιακα στην Καλλονή Λέσβου (video)
93 χρόνια ιστορίας αθλητικής και κοινωνικής προσφοράς από τον Παλλεσβιακό
