Η μακροχρόνια, παργηορητική και ανακουφιστική φροντίδα στα συστήματα τρίτης γενιάς

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η κλινική Καλυψώ όπως μετονομάστηκε στην πορεία των ετών, ιδρύθηκε το 1961, ως νευρολογική κλινική, από τον νευρολόγο ψυχίατρο Αλέξανδρο Ντίνα, μετά την ειδίκευση του στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία του Μονάχου, της Φρανκφούρτης και του Τορόντο, στην ευρύτερη δηλαδή εποχή και περιοχή της άνθησης της ιδέας της κοινοτικής ψυχιατρικής.

Η ίδρυσή της προηγήθηκε 23 χρόνια της ίδρυσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) και 20 χρόνια του διαχωρισμού των ειδικοτήτων της νευρολογίας και της ψυχιατρικής.

Την εποχή εκείνη στον τομέα της μακροχρόνιας φροντίδας υγείας και ειδικότερα της ψυχιατρικής, στη χώρα μας κυριαρχούσε καθολικά το ασυλικό μοντέλο.

Ενδεικτικά, το ψυχιατρικό άσυλο της Πέτρας Ολύμπου, το οποίο εξυπηρετούσε ανάγκες ψυχιατρικής περίθαλψης της περιοχής, ιδρύθηκε σχεδόν 10 χρόνια αργότερα – το 1969 –  και λειτούργησε από τον Απρίλιο του 1970 έως το 2004, οπότε και έκλεισε οριστικά σύμφωνα με τις αρχές της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.

Κατά την ίδρυσή της, αποτέλεσε την πρώτη ειδική νευρολογική κλινική και τη δεύτερη δομή του νευροψυχιατρικού φάσματος στο νομό. Εκείνη την εποχή εξάλλου και για πολλά χρόνια μετά, έως και την ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας το 1983, οι ανάγκες ψυχιατρικής και νευρολογικής περίθαλψης του νομού, εξυπηρετούνταν αποκλειστικά από το ιδιωτικό υποσύστημα της υγείας.

Τα στρατιωτικά νοσοκομεία είναι μια ειδική κατηγορία, καθώς απευθύνονται μόνο στο στρατιωτικό δυναμικό και στις οικογένειές τους, ενώ δεν εντάχθηκαν ποτέ στο ΕΣΥ.…………………………………………………………………………………………….

Η κλινική προσέφερε πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες υπηρεσίες νευρολογίας, ψυχιατρικής και εργαστηριακής νευροφυσιολογίας στον πληθυσμό της περιοχής.

Από την πολύ πρώιμη περίοδο της λειτουργίας της, συμβλήθηκε με τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, (ο ΟΓΑ, ένας ασφαλιστικός φορέας τεράστιας σημασίας για την περιοχή, είχε μόλις ιδρυθεί το 1961), οι οποίοι κάλυπταν εξ ολοκλήρου το κόστος της νευροψυχιατρικής περίθαλψης των ασφαλισμένων τους. Οι ασθενείς δηλαδή λάμβαναν τις υπηρεσίες εντελώς δωρεάν, χωρίς καμία ιδιωτική συμμετοχή.

Στο μεγαλύτερο διάστημα των εξήντα και πλέον ετών της λειτουργίας της, υπήρξε μια συμπληρωματική δομή του δημοσίου συστήματος υγείας, καθώς ικανοποιούσε ανάγκες των πολιτών, οι οποίες δεν καλύπτονταν από τις δομές που λειτουργούσε το ίδιο.

Από το 1961 έως το 1983 που λειτούργησε ως νευροψυχιατρική κλινική, από το 2004 έως και σήμερα που λειτουργεί έως μικτή ή ειδική κλινική προσανατολισμένη στην μακροχρόνια και στην παρηγορητική φροντίδα καθώς επίσης και το διάστημα που μεσολάβησε από τη διακοπή της λειτουργίας της ψυχιατρικής κλινικής του ΓΝΛ, έως και την έναρξη της λειτουργίας του ΠΓΝΛ.

Όλα αυτά τα χρόνια αποτελεί μία σταθερή παράμετρο του ιδιωτικού υποσυστήματος της υγείας, συμβεβλημένη αδιάλειπτα με το κρατικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, προσανατολισμένη πάντοτε, στο φάσμα των μη μεταδοτικών νοσημάτων και στη συνεχιζόμενη, μακροχρόνια, παρηγορητική και ανακουφιστική φροντίδα που αυτά επιβάλλουν και απαιτούν.

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και ενώ τα συστήματα διεθνώς βρισκόταν στην τρίτη μεταρρυθμιστική τους περίοδο, η κλινική όπως και κάθε άλλη κλινική που είχε αδειοδοτηθεί πριν το 1991, όφειλε να προσαρμοστεί στις διατάξεις του Π.Δ.235/2000 προκειμένου να συνεχίσει τη λειτουργία της.

Ακολουθώντας το ανατρεπτικό μεταρρυθμιστικό πνεύμα, ξεκίνησε και η ίδια, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, τη δική της προσπάθεια μεταρρυθμιστικής προσαρμογής.

Εκσυγχρόνισε το στόχο της και εστίασε την προσοχή της στα νευροεκφυλιστικά νοσήματα, στις γνωσιακές διαταραχές, στα ανοϊκά σύνδρομα και στη συννοσηρότητα τους, επεκτείνοντας σταδιακά το ενδιαφέρον της, στις σύνθετες νοσηρές καταστάσεις που προκαλούν τα χρόνια μη μεταδοτικά νοσήματα (NCDs) στα τελικά τους στάδια.

Επεδίωξε σύμφωνα με το σύγχρονο πνεύμα των προτάσεων του WHO, για τη μακροχρόνια, τη συνεχιζόμενη, την ανακουφιστική και την παρηγορητική φροντίδα που απαιτείται στην πορεία των νοσηρών αυτών καταστάσεων (World Report On Ageing and Health/2000, Better Palliative Care for OlderPeople/World Health Organization 2004).

να διαμορφώσει ένα στοιχειώδες “σύστημα μακροχρόνιας φροντίδας”,

• με υπηρεσίες υγείας, προσανατολισμένες στις ανάγκες του συγκεκριμένου νοσολογικού φάσματος και
• υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, προσανατολισμένες στην υποστήριξη της αυτόνομης διαβίωσης της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας, πρωτίστως στο οικείο στεγαστικό περιβάλλον και εναλλακτικά σε περιβάλλον υποβοηθούμενης στέγασης.

Ακολουθώντας τον βηματισμό του Εθνικού μεταρρυθμιστικού πλαισίου, την τελευταία εικοσαετία και παρά τις δυσκολίες, έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή

• Τροποποίησε το αντικείμενο της καταργώντας το ψυχιατρικό τμήμα
• Μεταστέγασε τη λειτουργία της σε σύγχρονο πρωτότυπα σχεδιασμένο κτίριο σύμφωνα με τις σύγχρονες ισχύουσες αντιλήψεις για περισσότερο σπιτική από τη συνήθη νοσοκομειακή ατμόσφαιρα.
• Επεδίωξε από πολύ νωρίς, να οργανώσει κινητή ομάδα υποστήριξης της αυτόνομης διαβίωσης. Το πρόγραμμα υποστήριξης συνταξιούχων κατ’ οίκον του ΙΚΑ, το οποίο περιέγραφε λίγο έως πολύ ένα αντίστοιχο πλαίσιο υποστήριξης της αυτόνομης διαβίωσης κατοχύρωσε θεσμικά τη δράση. Επεδίωξε λοιπόν και υπέγραψε σύμβαση με το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
• Επεδίωξε ακολουθώντας κάθε νόμιμη διαδικασία, να ιδρύσει και να λειτουργήσει την πρώτη ειδική κοινοτική δομή ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης ΝΠΙΔ κερδοσκοπικού χαρακτήρα για πάσχοντες από Alzheimer, προσκρούοντας δυστυχώς, παρά την απόλυτη συμβατότητα με κάθε νομιμότητα στην απροθυμία αδειοδότησης μία τέτοιας δομής με ευθύνη ΝΠΙΔ κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
• Ίδρυσε την πρώτη στέγη υποβοηθούμενης διαβίωσης στη Θεσσαλία εισάγοντας στην περιοχή την αντίληψη, της υποβοηθούμενης στέγασης (assisted living), ως ένα ενδιάμεσο εργαλείο κατοχύρωσης του σπιτικού μοντέλου διαβίωσης. Η αδειοδότηση της στέγης, καθυστέρησε αρκετούς μήνες δεδομένου ότι συνεστήθη για πρώτη φορά στην περιοχή η αρμόδια επιτροπή. Η αδειοδότηση δε, προηγήθηκε αρκετά των εξαγγελιών του ΕΟΠΥΥ για σύμβαση με δομές της κοινωνικής φροντίδας, με τον οποίο τελικά και συνεβλήθη.
• Πέτυχε την υπαγωγή του επενδυτικού της σχεδίου, ίδρυσης κέντρου αποθεραπείας και αποκατάστασης κλειστής περίθαλψης, ως αναπόσπαστου τμήματος του εκκολαπτόμενου συστήματος μακροχρόνιας φροντίδας, όπως ακριβώς προβλέπεται από τα διεθνή πρότυπα.

“Η εξάρτηση από τη φροντίδα δεν θεωρείται ως μια σταθερή, όλα ή τίποτα, κατάσταση. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση, η καλή διατροφή ή η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βελτιώσουν την ικανότητα ενός ηλικιωμένου ατόμου σε σημείο που η ανάγκη για μακροχρόνια φροντίδα να μειώνεται ή ακόμη και να εξαφανίζεται”.WHO/World Report On Ageing and Health/2000”.

• Πέτυχε την υπαγωγή και του δεύτερου επενδυτικού σχεδίου, ίδρυσης ειδικών στεγών υποβοηθούμενης διαβίωσης, ως αναπόσπαστου επίσης τμήματος της στεγαστικής κοινοτικής φροντίδας του εκκολαπτόμενου συστήματος μακροχρόνιας φροντίδας, όπως επίσης προβλέπεται από τα διεθνή πρότυπα.

Έως και σήμερα όμως, η μεταβατική της αυτή προσπάθεια, δυστυχώς δεν ήταν μία απλή και αυθόρμητη διαδικασία. Προσέκρουσε πολλές φορές σε πρώιμους μηχανισμούς, οι οποίοι παρέτειναν ιδιαίτερα τον λανθάνοντα χρόνο που απαιτήθηκε, για να αφομοιωθεί το καινοτόμο μεταρρυθμιστικό πνεύμα, του ανθρωποκεντρικού ολισμού της τρίτης γενιάς.

Ειδικότερα, η καθυστέρηση της αυτονόμησης ενός ειδικού πλαισίου για τη συνεχιζόμενη, τη μακροχρόνια, την παρηγορητική και την ανακουφιστική φροντίδα,

από αυτό της ψυχιατρικής περίθαλψης στην αρχή και

από αυτό της «οξείας υγείας» στη συνέχεια,

επιβάρυνε μακροχρόνια και άδικα κατά τη γνώμη μας τη λειτουργία της κλινικής,

είτε με συντελεστές έκπτωσης (rebates) που αφορούσαν την ιδιωτική ψυχιατρική περίθαλψη μεσούσης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης,

είτε με συντελεστές περικοπών (clawback) οι οποίοι αφορούσαν στην ιδιωτική “οξεία υγεία’ και απέβλεπαν στον περιορισμό της υγειονομικής δαπάνης, σε αυτόν κυρίως τον τομέα.

Αυτό οδήγησε σε μία, μακροχρόνια συστηματική υποχρηματοδότησή της, κατά τρόπο που ενώ λειτουργούσε σχεδόν πάντοτε με απόλυτη πληρότητα και διέρχονταν τους ιατρικούς και διοικητικούς ελέγχους χωρίς καμία συνήθως περικοπή (κάθε νοσηλεία δηλαδή αναγνωριζόταν ως αναγκαία και συμβατή με τα κριτήρια του θεσμικού ελέγχου), να δημιουργεί παραδόξως στην πορεία αυτών των ετών αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα.

Πολλές φορές στο διάστημα των τελευταίων ετών, χρειάστηκε να διαχειριστεί καταστάσεις μακράς και σοβαρής κάποιες φορές απορρύθμισης.

ΣΗΜΕΡΑ

Το τελευταίο διάστημα όμως με τη νέα συνθήκη που επέβαλλε η εφαρμογή της Υπ’Αριθ.Πρωτ:oικ.21248/12-8-2021 Απόφασης της Δ/σης Οικονομικών και της Δ/σης Σχεδιασμού του ΕΟΠΥΥ, η βιωσιμότητά της απειλείται και πάλι.

H κλινική υπέβαλε άμεσα αίτημα στον Οργανισμό, εκφράζοντας τη σοβαρή της ανησυχία για το μέλλον της, καθώς

• ενώ ήδη τα λειτουργικά κόστη υπερβαίνουν τα έσοδα, (δεδομένου ότι λειτουργεί κατά μείζονα λόγο με ημερήσιο νοσήλιο το οποίο επιβαρύνεται με το συντελεστή περικοπών – clawback- της οξείας υγείας) και
• ενώ έχει αποπληρώσει το συνολικό rebate και clawback έως και το 2018 (δεν έχει επωφεληθεί δηλαδή από τη ρύθμιση των 120 δόσεων για το clawback 2013-2018),

η μηνιαία πλέον επιστροφή ενός πολύ μεγάλου ποσού έναντι του clawback, λαμβάνοντας υπόψη και την εκτίναξη σε δυσθεώρητα ύψη του κόστους της ενέργειας (ενδεικτικά μία μηνιαία δαπάνη φυσικού αερίου προσέγγισε την ετήσια των περασμένων ετών), θα οδηγούσε την κατάσταση σε αδιέξοδο.

Αναζητώντας έτσι ένα ασφαλές πλαίσιο συνεργασίας με τον ΕΟΠΥΥ, αιτήθηκε στη βάση του ειδικού νοσολογικού της προσανατολισμού, την ταξινόμηση της σε ειδική συμβατή κατηγορία.

Πέντε μήνες μετά εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση 1406/2022 – ΦΕΚ 1818/Β/13-4-2022 “Έγκριση σχεδίου ειδικής σύμβασης μεταξύ του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και ιδιωτικών ειδικών παθολογικών κλινικών” και στη συνέχεια η Υπ.Αριθμ.Πρωτ: ΔΑ2Β/129/οικ.10495/20/4/2022 “Πρόσκληση ενδιαφέροντος του ΕΟΠΥΥ για σύναψη σύμβασης με Ιδιωτικές Ειδικές Παθολογικές Κλινικές».

Αναγνωρίστηκε δηλαδή και θεσμοθετήθηκε τελικά με τις δύο αυτές αποφάσεις, η ανάγκη δημιουργίας ξεχωριστού πλαισίου για την μακροχρόνια, την παρηγορητική και την ανακουφιστική φροντίδα, διαφοροποιημένου τόσο από το σύστημα την ψυχικής με το οποίο παρέμειναν συνυφασμένες τόσα χρόνια, όσο και με το σύστημα οξείας υγείας από το οποίο αφομοιώθηκαν στη συνέχεια.

Η μεταρρύθμιση όμως της τρίτης γενιάς, είχε ήδη από δεκαετίας θεσμοθετήσει στον άξονα της εγχώριας κοινωνικής ασφάλισης, τρία διαφορετικά οικονομικά καθεστώτα νοσοκομειακής περίθαλψης.

• Ένα καθεστώς υψηλού κόστους, συνδεόμενο προφανώς με την “οξεία υγεία”
• Ο ΕΟΠΥΥ με την ίδρυσή του, εισήγαγε με την ΚΥΑ:Υ4α/οικ.85649/27-7-11, Υ4α/οικ.13749,ΦΕΚ940/27-3-12, τα υπερδιαφοροποιημένα, υψηλά νοσοκομειακά προϊόντα ΚΕΝ/ΜΔΝ στη δευτεροβάθμια περίθαλψη, ακολουθώντας τη διεθνή πρακτική, ενώ
• Για την αποθεραπεία και αποκατάσταση που σχετίζεται με την “οξεία υγεία” υιοθέτησε το προγενέστερο σχετικό ημερήσιο νοσήλιο , το οποίο με το Άρθρο 1παρ.Α1.,παρ.Β1 του ΠΔ 187/2005 είχε ανέλθει από τα 68 στα 150 ευρώ στην κλειστή νοσηλεία και στα 70 ευρώ στην ανοικτή νοσηλεία.

• Ένα δεύτερο καθεστώς συνδεόμενο με την ψυχική υγεία.

Καθώς εξελίσσεται η ψυχιατρική μεταρρύθμιση (η μετάβαση δηλαδή από την ασυλική στην κοινοτική ψυχιατρική) και αξιολογείται η πορεία της από τα αρμόδια θεσμικά Ευρωπαϊκά Όργανα, η ψυχική υγεία διαθέτει

• Ξεχωριστή Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας στο Υπουργείο Υγείας,
• Το πρόγραμμα «Ψυχαργώς» το οποίο ενοποιεί λειτουργικά τις δημόσιες και τις ιδιωτικές δομές (ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα) προς τον κυρίαρχο οδηγό στόχο της αποϊδρυματοποίησης και της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.
• Διακριτό νοσήλιο για την ψυχιατρική περίθαλψη, (το ημερήσιο ψυχιατρικό νοσήλιο), ενώ οι ψυχιατρικές κλινικές αποτελούν ειδική κατηγορία

• Και ένα τρίτο καθεστώς με κέντρο το ημερήσιο νοσήλιο που προϋπήρχε της ιδρύσεως του ΕΟΠΥΥ και αποδίδονταν στις ιδιωτικές κλινικές της γενικής υγείας πριν την θεσμοθέτηση των ΚΕΝ. Το νοσήλιο αυτό έκτοτε, αποδίδεται σε κάθε παράταση νοσηλείας, πέρα της ΜΔΝ η οποία πραγματοποιείται σε οποιαδήποτε κλινική (εκτός των ψυχιατρικών), στις παρατάσεις της φυσικής αποκατάστασης πέραν του εξαμήνου και στα ιδρύματα χρονίων πασχόντων.
• ΕΚΠΥ Άρθρο 17: Παράταση Νοσηλείας, 
• ΕΚΠΥ Άρθρο28: ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΧΡΟΝΙΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ παρ.4. “Η τιμή νοσηλίου σε αυτά προκύπτει μετά από διαπραγμάτευση με τον ΕΟΠΥΥ και δεν μπορεί να υπερβαίνει την τιμή της Γ’ θέσης των ιδιωτικών κλινικών όπως ισχύει κάθε φορά”,
• ΕΚΠΥ Άρθρο 44: ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ (Κ.Α.Α.) ΚΛΕΙΣΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ. Πέραν των έξι (6)  μηνών ο ασθενής πρέπει να συνεχίσει να νοσηλεύεται σε κλινική χρονίων παθήσεων ή να παραμείνει νοσηλευόμενος στο ΚΑΑ με ημερήσιο νοσήλιο χρονίως πασχόντων).

Συνδέει δηλαδή με μία ενιαία τιμολόγηση τις υπηρεσίες υγείας, τις υπηρεσίες αποκατάστασης και τις υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, απευθυνόμενο ως εκ τούτου, στο εκκολαπτόμενο σύστημα της μακροχρόνιας φροντίδας. Όταν αναγνωριστεί δηλαδή σε έναν άνθρωπο η ανάγκη για μακροχρόνια ή παρηγορητική φροντίδα, η διακίνηση του στις δομές, υγείας αποκατάστασης και κοινωνικής φροντίδας, μπορεί να αποφασιστεί με αμιγή επιστημονικά και ανθρωπιστικά κριτήρια απαλλαγμένη από οικονομικές ανησυχίες, καθώς το κόστος είναι το ίδιο σε όλες.

Αυτό λοιπόν που θα αναμένονταν να συμβεί και θα ήταν συμβατό με τη διεθνή πρακτική και κυρίως με τις ανάγκες των ανθρώπων θα ήταν:

1. Να αναγνωριστεί η μακροχρόνια φροντίδα ως δημόσιο κοινωνικό αγαθό.

                  Σύμφωνα με τα αποσπάσματα της έκθεσης World Report On Ageing & Health/ WHO: 2000:

• Ο τομέας της μακροχρόνιας φροντίδας έχει παραδοσιακά υποτιμηθεί. “Προχωρώντας προς ένα ολοκληρωμένο σύστημα: Πρώτον, η μακροχρόνια φροντίδα πρέπει να αναγνωριστεί ως δημόσιο αγαθό τόσο κοινωνικά όσο και πολιτικά.”.
• Στον 21ο αιώνα, καμία χώρα δεν έχει την πολυτέλεια να μην έχει ένα ολοκληρωμένο σύστημα μακροχρόνιας φροντίδας.
• Όλες οι χώρες χρειάζονται ένα πλήρως ολοκληρωμένο σύστημα μακροχρόνιας περίθαλψης, ανεξάρτητα από το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξής τους ή το ποσοστό των ηλικιωμένων που εξαρτώνται από τη φροντίδα στους πληθυσμούς τους. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναλάβουν τη συνολική ευθύνη για τη διασφάλιση της λειτουργίας του συστήματος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να χρηματοδοτούν ή να παρέχουν όλες τις υπηρεσίες.
• Ανεξάρτητα από το περιβάλλον, τα ολοκληρωμένα συστήματα μακροχρόνιας περίθαλψης θα είναι απαραίτητα για την κάλυψη των αναγκών των ηλικιωμένων, τη μείωση της ακατάλληλης εξάρτησης από τις υπηρεσίες οξείας υγείας, τη βοήθεια των οικογενειών να αποφύγουν καταστροφικές δαπάνες περίθαλψης και την ελευθερία των γυναικών να διαδραματίσουν ευρύτερους κοινωνικούς ρόλους .

2. Να θεσπιστεί ένας ξεχωριστός ρεαλιστικός προϋπολογισμός για τη μακροχρόνια φροντίδα

                     Σύμφωνα με τα αποσπάσματα της   της έκθεσης ¨ΝΕΟ ΕΣΥ” καθώς επίσης και της προαναφερθείσας  παραπάνω       

                   έκθεσης “World Report On Ageing & Health/ WHO: 2000”, 

• Η κατανομή των πόρων για τους φτωχούς, τους ηλικιωμένους, τους ανάπηρους, τους χρόνιους πάσχοντες, για αυτούς που έχουν άνοια ή βρίσκονται σε τελικό στάδιο είναι 1% της συνολικής δαπάνης για την υγεία (214,7 εκ.ευρώ) -κυρίως από τα νοικοκυριά-, ενώ στις χώρες του ΟΟΣΑ ο μέσος όρος είναι 9% περίπου. Γ. Τούντας, Γ. Κυριόπουλος, Χ. Λιονής, Μ. Νεκτάριος, Κ. Σουλιώτης, Γ. Υφαντόπουλος, Τ. Φιλαλήθης.
• Δημιουργία δίκαιης και βιώσιμης χρηματοδότησης για τη μακροχρόνια φροντίδα. Όπως και με τη χρηματοδότηση της υγείας η χρηματοδότηση της μακροχρόνιας περίθαλψης πρέπει να λαμβάνει υπόψη τρεις κύριους στόχους: πώς να δημιουργηθούν επαρκείς οικονομικοί πόροι, πώς να διασφαλιστεί ότι η περίθαλψη είναι προσβάσιμη και οικονομικά προσιτή, ακόμη και για τους φτωχότερους στην κοινωνία· και πώς να χρησιμοποιηθούν οι πόροι με οικονομικά αποδοτικό και δίκαιο τρόπο. Εάν υπάρχει ισχυρή κοινωνική συναίνεση ότι η μακροχρόνια περίθαλψη είναι σημαντικό δημόσιο αγαθό και υψηλή κοινωνική προτεραιότητα, τότε οι κυβερνήσεις μπορούν να δημιουργήσουν πόρους για μακροχρόνια περίθαλψη ….

3. Να διευκολυνθούν οι άνθρωποι που έχουν τεκμηριωμένα ανάγκη μακροχρόνιας και ανακουφιστικής φροντίδας να διακινηθούν στις δομέςπου θα επιλέξουν και οι οποίες δύνανται και επιθυμούν κάθε φορά να τους περιθάλψουν αποδεχόμενες το ημερήσιο νοσήλιο, το οποίο φαίνεται να αποτελεί γενικότερα την οικονομική βάση “λειτουργίας” της μακροχρόνιας φροντίδας

Σύμφωνα με την έκθεση “WHO The World Health Report /2000”.

• “Τα χρήματα πρέπει να ακολουθούν τον ασθενή και όχι τους προϋπολογισμούς των δομών, οι οποίοι συχνά διαμορφώνονται από υποθετικές ανάγκες”.

4. Να πάψει η μακροχρόνια φροντίδα να αναλύεται σε υψηλού κόστους νοσηλείες στο σύστημα της οξείας υγείας

                    Σύμφωνα με την έκθεση”World Report On Ageing & Health/ WHO: 2000”, 

• Προχωρώντας προς ένα ολοκληρωμένο σύστημα: Πρώτον, η μακροχρόνια φροντίδα πρέπει να αναγνωριστεί ως δημόσιο αγαθό τόσο κοινωνικά όσο και πολιτικά. Το τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος της παραμέλησης αυτής της πρόκλησης πρέπει επίσης να αναγνωριστεί.

Το πλαίσιο όμως που τελικά διαμορφώθηκε εστίασε περισσότερο στις δομές παρά στις ανάγκες των ανθρώπων και οδηγεί αδιάκριτα όλους όσους ανήκουν στις επίμαχες πληθυσμιακές ομάδες, στις ειδικές παθολογικές κλινικές, στις κλινικές δηλαδή που αναπτύσσουν ένα ή περισσότερα τμήματα ειδικής παθολογίας.

Αυτό όμως εκτός των άλλων:

1. Δημιουργεί ένα διπλό καθεστώς αποζημίωσης. Μία παρατεταμένη νοσηλεία για την ίδια ακριβώς νοσηρή κατάσταση, σε ίδιο ακριβώς τμήμα (παθολογικό), θα αποζημιωθεί με το ημερήσιο νοσήλιο και περικοπή clawback 40% περίπου, εάν το τμήμα αυτό αναπτύσσεται σε μία γενική ή μικτή παθολογική κλινική και με ημερήσιο νοσήλιο και μηδενική σχεδόν περικοπή clawback αν το τμήμα αυτό αναπτύσσεται σε μία ειδική παθολογική κλινική, σύμφωνα με τους πίνακες του μηνός Οκτωβρίου 2022.
2. Καταστρατηγεί εντελώς την ιατρική εξειδίκευση καθώς στερεί εμμέσως από τους κλινικούς ιατρούς του παθολογικού τομέα, το δικαίωμα να περιθάλψουν ασθενείς τελικών σταδίων μη μεταδοτικών νοσημάτων συναφών της ειδικότητας τους. Όσοι από τους θεράποντες ιατρούς του παθολογικού τομέα, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε οικεία τμήματα γενικών ή μικτών παθολογικών κλινικών (πνευμονολόγοι, καρδιολόγοι, νευρολόγοι, κ.λ.π,) και επιθυμούν να πραγματοποιήσουν μια αναγκαία παρατεταμένη νοσηλεία σε ασθενείς τους, σύμφωνα με το δικαίωμα που τους παρέχει ο ΕΚΠΥ/11/2018, θα αποθαρρυνθούν εντελώς καθώς η αποζημίωση της νοσηλείας αυτής θα υποβαθμιστεί κατά 40% περίπου.
3. Απομακρύνει αντίστοιχα τους ασθενείς από τους θεράποντες ιατρούς τους, όταν μεταπέσουν στο στάδιο της μακροχρόνιας ή της παρηγορητικής φροντίδας και περιορίζει τις επιλογές τους στερώντας τους το δικαίωμα να λάβουν ειδική φροντίδα στα τελικά στάδια χρονίων νοσημάτων από θεράποντες ιατρούς συναφών ειδικοτήτων. 

ενώ παράλληλα εγείρει ερωτηματικά όπως τα παρακάτω  

1. Στη βάση ποιων κριτηρίων οι ειδικές παθολογικές κλινικές καθίστανται οι μόνες ειδικές για τη μακροχρόνια και την ανακουφιστική φροντίδα.
2. Πόσες ειδικές παθολογικές κλινικές υπάρχουν στην Ελλάδα και ποια είναι η κατανομή τους.
3. Στις περιοχές που δεν υπάρχουν ειδικές παθολογικές κλινικές, οι ασθενείς που έχουν ανάγκη μακροχρόνιας ή παρηγορητικής φροντίδας θα πρέπει να μεταναστεύσουν ή να απευθυνθούν σε άλλη κατηγορία κλινικών; Στη δεύτερη περίπτωση ποιες είναι οι καθ ύλην αρμόδιες κλινικές να αναλάβουν αυτό το ρόλο, με ποια κριτήρια και ποιο θα είναι το καθεστώς της αποζημίωσης τους.
4. Για ποιο λόγο ένας ασθενής με νόσο του κινητικού νευρώνα (MND), ο οποίος θα χρειαστεί να νοσηλευτεί για κάποια διαστήματα, στο στάδιο της μακροχρόνιας φροντίδας και στο στάδιο της παρηγορητικής φροντίδας θα πρέπει να στερηθεί την ειδική νευρολογική και πνευμονολογική περίθαλψη.
5. Για ποιο λόγο ένας ασθενής με προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση (PSP), με νόσο του Parkinson ή άλλα εξωπυραμιδικά νοσήματα, να στερηθεί στα τελικά στάδια την ειδική νευρολογική περίθαλψη.
6. Για ποιο λόγο ένας ασθενής με ΧΑΠ τελικού σταδίου, να στερηθεί την ειδική πνευμονολογική υποστήριξη.
7. Για ποιο λόγο, για τη διαχείριση ενός πολυαγγειακού ασθενούς, με πολλαπλά ΑΕΕ, βαριά καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια κολπική μαρμαρυγή, ΧΑΠ, προχωρημένη αγγειακή άνοια, δυσκολία στη λήψη φαρμακευτικής αγωγής (αντιεπιληπτικής, αντιπηκτικής κ.λ.π.), συχνές ηλεκτρολυτικές και ψυχιατρικές επαγόμενες απορρυθμίσεις, μία ειδική παθολογική κλινική καθίσταται πιο συμβατή από μία μικτή παθολογική κλινική η οποία για να αντιμετωπίσει τέτοια σύνθετα γηριατρικά σύνδρομα αναπτύσσει, παθολογικό, νευρολογικό και πνευμονολογικό και καρδιολογικό τμήμα, εφόσον μάλιστα το κόστος για τον ασφαλιστικό φορέα (η αποζημίωση δηλαδή του παρόχου) θα η ίδια και στις δύο περιπτώσεις.
8. Ποια θα πρέπει να είναι η συμμετοχή του ασθενούς αν ο ίδιος τελικά επιλέξει μία πολυδύναμη δομή.
9. Πότε εγκαταλείπεται η προσπάθεια αποκατάστασης, στην περίπτωση μίας εγκατεστημένης βλάβης, η οποία μειώνει σημαντικά το βαθμό ανεξαρτησίας ενός ανθρώπου.

Ο WHO στο World Report On Ageing & Health/ WHO: 2000 αναφέρει ότι η εξάρτηση από τη φροντίδα δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως μία σταθερή και  μόνιμη κατάσταση καθώς, η αποκατάσταση, η καλή διατροφή ή η σωματική δραστηριότητα μπορεί κάποιες φορές να βελτιώσουν την ικανότητα ενός ηλικιωμένου ατόμου σε σημείο που η ανάγκη για μακροχρόνια φροντίδα να μειώνεται ή ακόμη και να εξαφανίζεται. Θεωρεί λοιπόν τις υπηρεσίες αποκατάστασης ένα κρίσιμο συστατικό της υγειονομικής περίθαλψης σε αυτό το στάδιο, οι οποίες μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της μόνιμης αναπηρίας και της εξάρτησης από τη φροντίδα και έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τις εισαγωγές στο νοσοκομείο ή στις παρατεταμένες νοσηλείες.

Σύμφωνα με αυτό η προσπάθεια δεν πρέπει να εγκαταληφθεί. Αυτό που ίσως θα πρέπει να γίνει θα είναι η προσαρμογή του νοσηλίου της αποκατάστασης στη χρονιότητα της βλάβης, όπως ούτως ή άλλως προβλέπεται στο άρθρο 44 του ΕΚΠΥ:   «Πέραν των έξι (6)  μηνών ο ασθενής πρέπει να συνεχίσει να νοσηλεύεται σε κλινική χρονίων παθήσεων ή να παραμείνει νοσηλευόμενος στο ΚΑΑ με ημερήσιο νοσήλιο χρονίως πασχόντων».

Η συγκεκριμένη δημοσίευση, έχοντας ως αφετηρία προφανώς τη βιωσιμότητα της δομής μας, λαμβάνοντας υπόψη και τις παρακάτω αναφορές

1. Η χρηματοδότηση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να επιτρέψει την παροχή αυτής της περίθαλψης σε όλους τους πολίτες με βιώσιμο τρόπο. Αυτό συνεπάγεται καθολική κάλυψη και δίκαιη πρόσβαση από όλους τους ανθρώπους.

         5.5. The Ljubljana Charter on Reforming Health Care 18 June 1996

2. Πάνω από το 60% των ασθενών με διαβήτη, υπέρταση, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και νόσο Alzheimer αντιμετώπισαν πρόβλημα στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας λόγω του κόστους.

          (Zavras, D., Zavras, A.I., Kyriopoulos, I.I. & Kyriopoulos, J., 2016). 

3. Τα τελευταία χρόνια, πλήθος ερευνητικών πρωτοβουλιών έχουν καταδείξει την ύπαρξη σημαντικών εμποδίων στην πρόσβαση των πολιτών στο σύστημα υγείας. Τα εμπόδια πρόσβασης αφορούν κυρίως τους χρονίως πάσχοντες, τους ηλικιωμένους και αυτούς που έχουν χαμηλό εισόδημα.

          (Υφαντόπουλος, Χαντζάρας & Κωνσταντόπουλος, 2019).

γίνεται σε συνέχεια

• Του ΑΡΘΡΟ 19: της Οικουμενικής Διακήρυξης του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στις 11/12/1948

«Καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης, που σημαίνει το δικαίωμα να μην υφίσταται δυσμενείς συνέπειες για τις γνώμες του, και το δικαίωμα να αναζητεί, να παίρνει και να διαδίδει πληροφορίες και ιδέες, με οποιοδήποτε μέσο έκφρασης, και από όλο τον κόσμο.» και

Των παρακάτω παραγράφων της χάρτα της Λιουμπλιάνα /The Ljubljana Charter on Reforming Health Care 18 June 1996

• Οι κυβερνήσεις πρέπει να εγείρουν ζητήματα που σχετίζονται με την αξία για δημόσιο διάλογο και να διασφαλίζουν τη δίκαιη κατανομή των πόρων και την πρόσβαση ολόκληρου του πληθυσμού στις υπηρεσίες υγείας. Θα πρέπει επίσης να αναλάβουν διευκολυντικές νομοθετικές και ρυθμιστικές πρωτοβουλίες. Όποτε είναι κατάλληλοι οι μηχανισμοί της αγοράς, θα πρέπει να ευνοούν τον ανταγωνισμό για τη διασφάλιση της ποιότητας και τη χρήση σπάνιων πόρων.
• 2 Ακούστε τη φωνή και την επιλογή του πολίτη.
• 2.1 Η φωνή και η επιλογή του πολίτη θα πρέπει να συνεισφέρουν τόσο σημαντικά στη διαμόρφωση των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης όσο και οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε άλλα επίπεδα οικονομικής, διοικητικής και επαγγελματικής λήψης αποφάσεων.
• 2.2 Η φωνή του πολίτη πρέπει να ακούγεται σε θέματα όπως το περιεχόμενο της υγειονομικής περίθαλψης, οι συμβάσεις, η ποιότητα των υπηρεσιών στη σχέση παρόχου/ασθενούς, η διαχείριση των λιστών αναμονής και ο χειρισμός παραπόνων.

ευελπιστώντας να αναδείξει τη μείζονα κοινωνική παράμετρο  του προβλήματος η οποία  σχετίζεται με

1. Το καθεστώς της μακροχρόνιας της παρηγορητικής και ανακουφιστικής φροντίδας που επιφυλάσσεται στους Έλληνες πολίτες όταν την χρειαστούν.

Η παρηγορητική φροντίδα είναι ένα συστατικό της υγειονομικής περίθαλψης που μπορεί να χρειαστεί ανά πάσα στιγμή στη ζωή, ξεκινώντας από χαμηλή ανάγκη και καταλήγοντας τελικά να γίνει το κυρίαρχο θέμα για πολλούς ανθρώπους.

WHO: World Report On Ageing And Health 2000.

2. Τα επαγγελματικά δικαιώματα ειδικών ιατρών και υγειονομικών δομών.
3. Την αντιμετώπιση των πολιτών που νοσηλεύονται σε μία δομή υγείας, η οποία αποτελεί θεσμική παράμετρο του ιδιωτικού υποσυστήματος του Εθνικού Συστήματος Υγείας, έχοντας ενεργή σύμβαση με τον Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, με το βαθμό ελευθερίας των παρόχων ενεργειακών πόρων, να διακόπτουν τις παροχές τους (στην προκειμένη περίπτωση αναίτια κατά γνώμη μας), χωρίς να απαιτείται προγενέστερα οποιαδήποτε ενημέρωση των θεσμικών ελεγκτικών και εποπτικών οργάνων της λειτουργίας των κλινικών, οι οποίοι έχουν και τη δυνατότητα και τη θεσμικότητα να αξιολογήσουν τα πραγματικά γεγονότα και να διασφαλίσουν την ακεραιότητα των νοσηλευομένων.

Εάν το πρόβλημα εντοπίζεται στη λειτουργία της δομής τότε ο επαπειλούμενος αφανισμός της θα επιδράσει προφανώς ευεργετικά στην κοινότητα.  Εάν όμως αυτός δεν ισχύει τότε το πρόβλημα θα παραμείνει και πιθανότατα θα ενισχυθεί.

Θα πρέπει κατά τη γνώμη μας να αποτελέσει στοιχείο βαθέως κοινωνικού και πολιτικού κυρίως προβληματισμού, γιατί σε μία ακμάζουσα όπως λέγεται οικονομία στην περιοχή, μία κλινική που εξυπηρετεί πραγματικές και ουσιαστικές ανάγκες μίας ευαίσθητης πληθυσμιακής ομάδας με ένα σαφή και σύγχρονο προσανατολισμό, ο οποίος θεσμοθετείται και επιβεβαιώνεται βήμα με βήμα, εξωθείται σε μία διαρκή υποστροφή. Το πρόβλημα είναι ξεκάθαρο, επειδή κάθε παράταση νοσηλείας πέραν της Μέσης Διάρκειας Νοσηλείας των ΚΕΝ που αποτελεί κανόνα για το συγκεκριμένο νοσολογικό φάσμα, οφείλει να τιμολογηθεί με το ημερήσιο νοσήλιο των 34,63 ευρώ προσαυξημένο με 10 ευρώ για τη δαπάνη φαρμάκων και εργαστηριακών εξετάσεων το οποίο τελικά μειώνεται με ένα συντελεστή έκπτωσης 5% και ένα συντελεστή περικοπής 40% περίπου.

Πως θα πρέπει να καλυφθεί το έλλειμμα στο ισοζύγιο της δομής που καταφανώς θα προκύψει, λαμβάνοντας υπόψη ότι δικαίως απαγορεύεται να μετακυλήσει στους ασθενείς.

Ποιος τελικά είναι ο ενδεδειγμένος και κοινωνικά υγιής τρόπος προσέγγισης των αναγκών των συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων,λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δομές που λειτουργεί το δημόσιο σύστημα υγείας, δεν καλύπτουν τουλάχιστον στην περιοχή τις ανάγκες της μακροχρόνιας και παρηγορητικής φροντίδας, οι οποίες σίγουρα δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Θα παρακαλούσαμε για την άμεση παρέμβαση οποιουδήποτε θεσμικού και αρμόδιου παράγοντα αξιολογεί, ότι θα πρέπει να προστατεύσει τη λειτουργία της δομής μας.

Για την

Κλινική Καλυψώ

Ντίνας Βασίλης

Διαβάστε το υπόλοιπο άρθρο εδώ