Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Αρχείων 2022, το Ιστορικό Αρχείο της ΕΥΔΑΠ παρουσιάζει τη γραμματοσειρά που σχεδιάστηκε από το αρχειακό της υλικό.
Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ
Η ΕΥΔΑΠ έχοντας μία μακρά ιστορία στη διαχείριση του νερού (ΑΕΥΥ, ΟΑΠ, ΕΥΔΑΠ) φυλάσσει και διαχειρίζεται τεκμήρια ιστορικής σημασίας στο Ιστορικό της Αρχείο. Τα τεκμήρια αυτά αφορούν χαρτώο, φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό, καθώς και ποικίλα αντικείμενα που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα, τα οποία αποτυπώνουν την πολυετή ιστορία της Εταιρείας, καθώς και τη σχέση της εξέλιξης του υδροδοτικού και αποχετευτικού συστήματος με την ανάπτυξη της Αθηναϊκής κοινωνίας.
Η HYDRO είναι μια γεωμετρική γραμματοσειρά σχεδιασμένη αποκλειστικά για το Ιστορικό Αρχείο της ΕΥΔΑΠ. Εκκίνηση για τη μελέτη και το σχεδιασμό της, αποτέλεσε το πλούσιο υλικό που περιλαμβάνεται στο Αρχείο: σειρά τεχνικών και κατασκευαστικών σχεδίων και διαγραμμάτων, που αντικατοπτρίζουν την επιμέλεια, ακρίβεια και τεχνική των μηχανικών της δεκαετίας του ’30.
Το σχέδιό της είναι άμεσα εμπνευσμένο από τα γράμματα στο υπόμνημα του βασικού τεχνικού σχεδίου του Φράγματος του Μαραθώνα. Στα θεμέλιά της βρίσκονται απλά γεωμετρικά σχήματα –το τετράγωνο, ο κύκλος και το τρίγωνο. Είναι λιτή, ορθολογική, καθαρή, ουδέτερη και εξυπηρετεί την άμεση και ανεμπόδιστη ανάγνωση του κειμένου.
Είναι το αποτέλεσμα εφαρμοσμένης έρευνας, όπου αισθητικά στοιχεία του Αρχείου επηρεάζουν σύγχρονα στοιχεία επικοινωνίας, όπως μία ολοκληρωμένη οικογένεια γραμμάτων. Για πρώτη φορά παρουσιάζεται μία τέτοια εργασία στο κοινό.
Σχέδιο εγκάρσιας τομής Φράγματος Μαραθώνα, με πληροφοριακά στοιχεία για την μελέτη και την κατασκευή του, 1932. Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ
“Μηχανικά” γράμματα
Τα γράμματα στο υπόμνημα του σχεδίου του Φράγματος του Μαραθώνα είναι σχεδιασμένα στο χέρι, δεν είναι τυπωμένα. Η υφή τους μαρτυρά τον τρόπο σχεδίασης –τα ίχνη του περιγράμματος αλλά και του γεμίσματός τους. Μελάνι, γραμμογράφος, χάρακας και διαβήτης. Είναι γράμματα φτιαγμένα με τα απλά μηχανικά μέσα που βρίσκονταν σε χρήση τότε. Η χάραξη γραμμάτων είναι μια απαραίτητη δεξιότητα για έναν σχεδιαστή, για την παρουσίαση ενός ολοκληρωμένου γραμμικού σχεδίου. Οι πρότυπες μορφές που χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό με χάρακα και διαβήτη, είναι γεωμετρικές・ η φόρμα ορίζεται από τις μεθόδους και τα εργαλεία σχεδίασης.
Αναζητώντας αντίστοιχα τυπογραφικά παραδείγματα της ίδιας χρονικής περιόδου, διαπιστώνει κανείς πως έχουν αισθητική συγγένεια με τους τύπους που χρησιμοποιούνται στο γραμμικό σχέδιο. Είναι κι αυτά προϊόντα της εποχής του Μοντερνισμού και ανήκουν στην κατηγορία των Grotesque, είναι ισόπαχες γραμματοσειρές, χωρίς πατούρες. Είναι σχέδια τα οποία επίσης παραπέμπουν στον χάρακα και στον διαβήτη και όχι στην καλλιγραφική πένα και στην χειρογραφή.
Στην Ελλάδα, κατά τον 20ό αιώνα τα Grotesque γράμματα συνήθως ονομάζονταν ≪Αρχαϊκά≫. Ίσως γιατί οι δημιουργοί τους διέκριναν σε αυτά μια σύνδεση με τα ισόπαχα αρχαιοελληνικά επιγραφικά γράμματα που έχουν διασωθεί χαραγμένα στην πέτρα – ίσως, απλώς, γιατί τα θεωρούσαν απλοϊκά, σε σχέση με τα καλλιγραφικά Βυζαντινά. Όπως και να έχει, το γεωμετρικό μοντέλο του ελληνικού γράμματος επιβίωσε–τουλάχιστον στην επιγραφοποιία– μέχρι και τον 20ό αιώνα, σε διάφορες παραλλαγές και σε πολλές εφαρμογές, καθώς οι λιτές, γεωμετρικές του φόρμες, το καθιστούν κατάλληλο για χρήση, τόσο στη νεοκλασική, όσο και στην μοντέρνα αρχιτεκτονική.
Δείγμα της γραμματοσειράς του Ιστορικού Αρχείου ΕΥΔΑΠ “HYDRO”, από το τεύχος παρουσίασης της. Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ
Μια νέα γραμματοσειρά
Η HYDRO είναι μια ισόπαχη, γεωμετρική γραμματοσειρά, η οποία σχεδιάστηκε σε τρία βάρη: κανονικά, ημίμαυρα και μαύρα– ένα βασικό σύνολο, το οποίο μπορεί να υποστηρίξει αρκετά πολύπλοκες ανάγκες, κατά την δημιουργία μιας έκδοσης. Η γραμματοσειρά σχεδιάστηκε ψηφιακά και υποστηρίζει πλήρως το ελληνικό μονοτονικό σύνολο χαρακτήρων. Επίσης, περιλαμβάνει λατινικά στοιχεία, αριθμούς, σύμβολα, σημεία στίξης και σημεία τονισμού, τα οποία την καθιστούν κατάλληλη για χρήση με οποιαδήποτε ευρωπαϊκή γλώσσα που χρησιμοποιεί το λατινικό αλφάβητο. Επιπλέον, διατηρήθηκαν οι φόρμες των γραμμάτων του αρχικού σχεδίου ως στιλιστικά εναλλακτικά, για χρήση σε μεγάλα μεγέθη, που αντανακλούν τις σχεδιαστικές τάσεις της εποχής αυτής.
Η γραμματοσειρά του Ιστορικού Αρχείου ΕΥΔΑΠ “HYDRO”, από το τεύχος παρουσίασης της. Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ
Κατέβασε τη Γραμματοσειρά του Ιστορικού Αρχείου ΕΥΔΑΠ και το τεύχος παρουσίασης της εδώ
Concept–Παραγωγή:
Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ
Σχεδιασμός:
Βασίλης Γεωργίου με την καθοδήγηση του Χριστόφορου Μπρέλλη
Άδεια χρήσης: SIL Open Font License (OFL)
Δείτε το σχετικό βίντεο:
